:: Ágúst H. Bjarnason

  Hákon Bjarnason: Útdráttur úr dagbók 1936 Þann 11. júní vorum við eftirtaldir staddir á Þórsmörk: Árni Einarsson í Múlakoti, Skúli Skúlason ritstjóri, Einar G. E. Sæmundsen [Einar yngri] og ég. Þá voru þar og Einar E. Sæmundsen og nokkrir verkamenn. Við Árni höfðum bollalagt að gaman væri að fara syðri Landmannaleið upp úr Þórsmörk […]

Ættkvíslin kræklurætur – Corallorhiza Gagnebin – tilheyrir brönugrasaætt (Orchidaceae) og undirættinni Epidendroideae. Þetta eru fjölærar tegundir sem eru án laufgrænu. Jarðstöngull er hnöllóttur og marggreinóttur og líkist kóraldýrum. Nú eru taldar 14 tegundir til kvíslarinnar, en aðeins ein vex hér á landi, og því er lýsing á henni látin nægja. Ættkvíslarnafnið Corallorhiza er komið úr […]

Friggjargrös – Platanthera Richard – teljast til brönugrasaættar (Orchidaceae) og vex aðeins ein tegund kvíslarinnar hér á landi, og því er lýsing á henni látin nægja. Um 200 tegundir tilheyra kvíslinni og vaxa flestar í tempruðu beltum jarðar og fáar í hitabeltinu. Nafn kvíslar er komið af grísku orðunum ‘platos’, breiður og ‘anthera’, frævill. Friggjargras […]

  Ættkvíslin hjónagrös – Pseudorchis Seguier – heyrir til brönugrasaætt (Orchidaceae) og er aðeins ein tegund innan kvíslarinnar, og því er lýsing á henni látin nægja. Tegundin P. albida skiptist í tvær undirtegundir: P. albida ssp. albida P. albida ssp. straminea Aðeins seinni undirtegundin vex hér á landi. Á stundum er undirtegundin talin sjálfstæð tegund: […]

Ættkvíslin barnarætur – Coeloglossum Hartm. – telst til brönugrasaættar (Orchidaceae) og undirættarinnar Orchidoideae. Til kvíslarinnar telst nú aðeins ein tegund, og því er lýsing á henni látin nægja. Nafnið Coeloglossum er dregið af grísku orðunum ‘koilos’, holur og ‘glossum’, tunga. Það er komið til af því, að spori er holur á tungulaga vör. Sumir grasafræðingar […]

Íslenzku tegundirnar tvær, sem tilheyra þessari ættkvísl, voru til skamms tíma taldar til Listera R. Br. Ættkvíslin sú hefur nú verið sameinuð Neottia Guett. og tegundirnar fengið því nýtt latneskt ættkvíslarheiti; viðurnöfn eru óbreytt. Reyndar töldust tegundirnar til sömu ættkvíslar áður fyrr en Listera R. Br. var klofin út 1813 og kennd við brezkan lækni […]

Ættkvíslin brönugrös – Dactylorhiza Necker ex Nevski – er af ætt brönugrasa (Orchidaceae) og telst til undirættarinnar Orchidoideae. Brönugrös voru klofin út úr Orchis-ættkvísl 1937. Til kvíslarinnar teljast fjölærar tegundir með handskiptar hnýðisrætur, sem geta geymt mikinn forða og vatn. Stöngull er sívalur eða strendur efst; getur hæstur orðið um einn metri á hæð. Blöð oft löng, en […]

Brönugrasaætt er önnur af tveimur stærstu ættum í plönturíkinu með um 22 til 26 þúsund tegundir. Hin ættin er körfublómaætt (Asteraceae (Compositae)) með um 23 þúsund tegundir. Tegundirnar, sem eru 6-11% af heildarfjölda fræplantna, skiptast á um 880 ættkvíslir. Innan ættarinnar eru um tvöfalt fleiri tegundir en meðal fugla og fjórum sinnum fleiri en tegundir […]

Fyrir nokkrum árum var dalalilja (Convallaria majalis L.) kjörin fallegasta planta Svíþjóðar á vegum tímaritsins Forskning och framsteg. Höfundur þessa pistils leggur sjaldan fegurðarmat á plöntur, en getur þó jánkað þessu. Hitt er aftur á móti staðreynd, að fáar tegundir fara betur í vasa en einmitt dalalilja. Dalalilja var áður talin til liljuættar (Liliaceae); nú […]

Fyrir skömmu var sagt frá því í fréttum að loka þurfti um tíma deild á Landspítala vegna skæðrar bakteríu, sem herjaði þar. Þetta er svo kallað mósa-smit, sem er skammstöfun fyrir Meticilin ónæmur Staphylococcus aureus; það er bakterían S. aureus, sem er ónæm fyrir lyfinu meticilini. En bakteríur (gerlar) ónæmar fyrir lyfjum eru ekki aðeins […]