:: Ágúst H. Bjarnason

Tvenns konar fituvefur er í mönnum (og reyndar öllum öðrum spendýrum): Ljós fituvefur og brúnn fituvefur. Ljósa fitan geymir orkugæf efni, sem nýtast í öndunarefnaskiptum líkamans, þegar hann þarf á þeim að halda, sem er nú sjaldan nú orðið. Einnig ver hún líkamann gegn kulda. Brúna fitan aftur á móti sér um myndun á varma, […]

Fram að þessu hafa menn haldið, að áfengi hafi ekki fylgt manninum nema í um níu þúsund ár. Nú hafa bandarískir fræðimenn komizt að því, að áfengis hefur verið neytt í að minnsta kosti tíu miljón ár, og það því fylgt mannkyninu mun lengur en elztu menn muna. Vitað er, að menn geta neytt áfengis […]

Ættin klofin Í eina tíð töldust um sjötíu ættkvíslir blaðmosa (baukmosa) til ættar Dicranaceae s.l. (sensu lato, í víðri merkingu; brúskmosaætt[1]). Hér á landi eru ellefu þeirra, með rétt rúmlega fjörutíu tegundum, en annars staðar á Norðurlöndum eru um tuttugu kvíslir með liðlega sjötíu tegundum. Þannig var þessu háttað, þegar Fjölrit Náttúrufræðistofnunar um brúskmosaætt kom […]

Kiaeria I. Hagen (hnúskmosar) heyrir nú til Rhabdoweisiaceae (kármosaætt) en tilheyrði áður Dicranaceae (brúskmosaætt). Almennt er talið, að sex tegundir teljist til ættkvíslarinnar og vaxa fjórar hér á landi eins og annars staðar á Norðurlöndum. Þetta eru uppréttir, fremur lágvaxnir blaðmosar (1-5(-8) cm), sem vaxa á móbergi, steinum, klettum, í þúfnakollum, melum, jarðvegsfylltu undirlagi, snjódældum, […]

Eitt þeirra lyfja, sem frá fyrstu tíð hefur alfarið verið búið til á rannsóknastofum, er tramadól. Þetta er mikilvirkt verkjalyf og notað við sárum verkjum. Áhrif þess eru svipuð og af morfíni, en kostirnir eru þeir helztir, að hverfandi líkur eru á því, að það sé ávanabindandi og stórir skammtar eru ekki jafn hættulegir og […]

Arctoa Bruch & Schimp. (totamosar) heyrir nú til Rhabdoweisiaceae (kármosaætt) en tilheyrði áður Dicranaceae (brúskmosaætt). Til ættkvíslarinnar teljast þrjár tegundir og vaxa tvær þeirra hér á landi. Þetta eru uppréttir, lágvaxnir blaðmosar, sem vaxa á móbergi, steinum, klettum, í þúfnakollum, melum og jarðvegsfylltu undirlagi. Þeir líkjast Dicranum tegundum, en eru jafnan minni (0,5-3 cm á […]

Áður hefur verið fjallað um örverur hér á síðum. Sjá til dæmis: Bakteríur stjórna hegðun okkar Baráttan við bakteríur Binda mosar nitur úr andrúmslofti? Gerlar sem grenna Hvað er til ráða? Umgangspestir og handþvottur Chlamydia – gerlar til góðs eða ills   Ekki er þetta að ástæðulausu, því að talið er, að menn eigi eftir að […]

https://www.youtube.com/watch?v=x1SgmFa0r04   Á meðfylgjandi myndbandi má sjá á þremur mínútum og sex sekúndum, dag fyrir dag, hvernig vindar blésu á norðurhveli jarðar 2006 og feyktu með sér mengandi lofttegundum þúsundir kílómetra frá náttúrlegum brunnum og iðnaði ásamt ýmsum efnum öðrum, sem myndast vegna athafnasemi mannsins. Því rauðari flekkir þeim mun meira koldíoxíð (CO2), en það […]

Eftir að eg lauk kennslu í MS hef eg lítið sem ekkert skipt mér af kennslumálum. Engu að síður reyni eg að fylgjast með umræðu þar um. Það verður að segjast eins og er, að eg hef verið lítt hrifinn af þeirri orðræðu. Þó brá svo við í morgun, að eg er hjartanlega sammála leiðarahöfundi […]

Í eina tíð þótti mér lítið til ritdóma um náttúrufræðibækur koma, sem birtust í dagblöðum. Þeir voru iðulega ýmist hástemmt lof eða almennt froðusnakk en sögðu ekkert um fræðilegt innihald. Dómarnir voru enda ritaðir af bókmenntagagnrýnendum, sem höfðu enga eða mjög takmarkaða þekkingu á náttúrufræðum, eins og gefur að skilja; og kannski ekki mikinn áhuga […]