Homalothecium sericeum (klettaprýði)

Homalothecium sericeum (klettaprýði) myndar gulgrænar, glansandi breiður á sólríkum stöðum. Ljósm. ÁHB.

Meðal algengra mosa í sólríkum klettum, urðum, skriðum og á trjástofnum hér á landi er Homalothecium sericeum (Hedw.) Schimp., sem nefndur hefur verið klettaprýði. Hann vex oft í stórum og þéttum, allt að 2 cm þykkum, breiðum. Hann er yfirleitt vel festur á undirlagið, er grænn eða fremur gulgrænn og glansar, jafnvel með silkigljáa; (á ensku heitir hann silky wall feather-moss). Stöngull er skriðull með bogsveigðar greinar, sem minna á lokka.
Stöngulblöð eru 2-3(-4) mm á lengd, lensulaga með greinilegar langfellinga; greinablöð svipuð nema örlítið minni og mjórri; blaðrönd er flöt (sjaldan útundin), ótennt eða mjög fíntennt framantil, en áberandi hvasstennt rétt ofan við blaðhorn. Rif þykkt og kröftugt; á greinablöðum endar það oft sem gaddur út úr bakhlið.
Frumur eru striklaga með þykka veggi, 4-7 x 60-90 µm; í blaðgrunni eru veggir holóttir. Hornfrumur margar og frekur litlar, ferhyrndar og ferningslaga; horn vel afmörkuð.
Plöntur eru einkynja. Stilkur er rauður eða rauðgulur, grófur, 6-10 mm á lengd. Gróhirzla er upprétt, regluleg, gulbrún. Mjög sjaldan með gróhirzlur.
Sjá myndir: http://www.bildatlas-moose.de/

Samnefni:
Camptothecium aureolum Kindb., Homalothecium australiense Dixon, H. barbelloides Cardot & Dixon, H. mandonii (Mitt.) Geh.,
Leskea sericea Hedw., Hypnum mandonii Mitt. og H. sericeum (Hedw.) With.,

Náskyld þessari tegund er H. lutescens (Hedw.) H. Rob., brekkuprýði. Sú tegund er öllu sjaldgæfari og vex yfirleitt í grónum brekkum, klettum og urðum. Stöngull er uppréttur og litlar tennur neðst á blöðum. Hún er áberandi gulgræn á lit og þá festir hún sig ekki eins við undirlagið og undanf. tegund.

Homalothecium lutescens er uppréttur mosi og gulgrænn á lit. Ljósm. ÁHB

Sjá myndir: http://www.bildatlas-moose.de/
Samnefni:
Camptothecium lutescens (Hedw.) Schimp. og Hypnum lutescens Hedw.

Þessar tegundir líkjast nokkrum öðrum, einna helzt þeim, sem teljast til sömu ættar Brachytheciaceae (lokkmosaættar); helzt er hætta á að rugla þeim saman við tegundir af Brachythecium-ættkvísl. Öruggasta einkennið er, að langfellingar þar eru aðeins tvær og blöð inndregin við grunninn en á Homalothecium spp. eru langfellingar fjórar og blöðin dragast ekki jafnmikið saman neðst og yfirleitt eru þau lengri.

Blöð beggja tegunda; langfellingar eru áberandi; til vinstri er H. sericeum og til hægri H. lutescens. Teikn. ÁHB