Posted in

Blindia – almosar

Blað grunnur og hornfrumur á Blindia acuta eru brún eða rauðbrún. - Ljósm. ÁHB
Blað grunnur og hornfrumur á Blindia acuta eru brún eða rauðbrún. - Ljósm. ÁHB

 

Blað grunnur og hornfrumur á Blindia acuta eru brún eða rauðbrún. - Ljósm. ÁHB
Blað grunnur og hornfrumur á Blindia acuta eru brún eða rauðbrún. – Ljósm. ÁHB

Ættkvíslin Blindia Bruch & Schimp. – almosar – tilheyrir Seligeriaceae (bikarmosaætt) ásamt Seligeria (bikarmosum). Á árum áður taldist Glyphomitrium (hnyðrumosar) einnig til ættarinnar en þeir hafa nú verið færðir í Rhabdoweisiaceae (kármosaætt).

Yfirleitt eru tegundir ættarinnar frekar smávaxnar og vaxa stakar eða þétt saman. Hinar hávaxnari mynda frekar litla toppa eða þúfur. Frumur í blöðku eru sléttar, ferningslaga eða ferhyrndar og jafnan stuttar framarlega í blaði. Rif er gert úr sams konar frumum.

Innan ættkvíslar eru um 20 tegundir, en hér á landi vex aðeins ein.

 

 

Blindia acuta (Hedw.) Bruch & Schimp. – almosi

Plöntur vaxa ýmist stakar eða þétt saman og mynda þá oft þétta toppa. Þær eru oft ekki nema fáeinir mm til örfáir cm, en við kjöraðstæður geta þær orðið allt að 6-9 cm á hæð. Rif er vel afmarkað og gengur fram úr allaga, snubbóttum eða yddum framhluta, sem er lengri en blaðgrunnur. Blaðjaðar er heilrendur eða með nokkrum ógreinilegum tönnum, lítillega innsveigður.

Frumur í fremri hluta blaðs aflangar og með þykka veggi. Blaðgrunnur sker sig oftast verulega úr, þar sem hann er brúnn eða rauðbrúnn. Hornfrumur stórar með þykka veggi, rauðbrúnar, og vel afmarkaðar.

Plöntur eru einkynja en oft með gróhirzlur. Stilkur er 5-7 mm á lengd, í fyrstu gulur en verður síðar rauðbrúnn. Plöntur með styttri stilk oft taldar sérstakt afbrigði, var. breviseta. Gróhirzla perulaga, kranstennur 16, rauðgular eða dökkrauðar. Gró nærri slétt, 10-16 µm að þvermáli.

 

Blindia acuta, þurr gróhirzla. - Ljósm. ÁHB.
Blindia acuta, þurr gróhirzla. – Ljósm. ÁHB.

Vex á rökum steinum við ár. Allalgeng víða um land nema í miðhálendinu.

Sjá meðal annars hér:

https://rbg-web2.rbge.org.uk/bbs/Activities/mosses/Blindia%20acuta.pdf

Steingrímur Ari Arason, forstjóri Sjúkratrygginga Íslands, hringdi í mig þriðjudaginn 14. nóvember og ræddum við lengi saman. Hann baðst fyrirgefningar á framkomu Sjúkratrygginga og taldi, að mistök á mistök ofan hafi valdið þessu. Farið yrði yfir alla verkferla, svo að slíkt endurtæki sig ekki. Einnig birtist viðtal við hann á MBL.is (https://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/11/15/mikid_til_i_gagnryninni/).