Pestarkjöts-át

Áður hefur komið fram hér á síðum, að nú hafa orðið til stofnar baktería, sem þola flest sýklalyf. Það er þegar orðið erfitt að ráða við algengar sýkingar og mun baráttan við bakteríurnar aukast mikið á næstu árum. Til þessa hefur verið auðvelt að ráða við lungnabólgu og blóðeitrun með sýklalyfjum, en menn óttast nú, að sá tími sé senn á enda.

Gæfulegast er að draga eins mikið og hægt er úr notkun sýklalyfja. Sumir hafa lagt til að hætta alfarið að gefa dýrum lyfin, en því miður hafa menn verið alltof örlátir á að sprauta dýr í forvarnarskyni, til dæmis fyrir burð. Hættan er sú, að í dýrum myndist þolnir bakteríu-stofnar, sem síðan berist í menn.

Þetta er þó ekki í fyrsta skipti, sem menn hafa lagzt á móti því að bólusetja búpening, svo undarlega sem það kann að hljóma.

Hér á fyrri tíð var bráðapest í sauðfé skæð á haustin og fram eftir vetri og hjó feikna skörð í fjárstofn bænda. Sumum bændum tókst þó að verjast betur en öðrum og þóttust þeir hafa tekið eftir því, að samband var á milli veðurfars og pestartilfella. Sumir hýstu fé fyrr en aðrir að hausti og háruðu því áður en hleypt var út á hélaða jörð til þess að koma í veg fyrir sjúkdóminn.

Síðar varð ljóst, að bráðapest er bráðdrepandi bakteríu-sjúkdómur og hefur verið þekktur hérlendis frá því snemma á 18. öld. Snemma á síðustu öld tókst að framleiða bóluefni gegn bráðapestinni og gott, ef ekki var lögskipuð bólusetning á sauðfé við bráðapest.

Sumum bændum þótti það að vísu mjög óviturleg ráðstöfun, því að þá varð þurrð á pestarkjöti um allt Ísland, en það þótti ýmsum stórbændum gómsætasti matur ársins. Einn ríkasti bóndi á Suðurlandi smjattaði alltaf, þegar hann hafði lokið pestarkjöts-askinum og sagði:

„Gott var nú þetta. Vonandi bregst það ekki að ári. Það er munur á éta pestarket á haustin en horket á vorin.“

ÁHB / 4. maí 2015